AMEA-nın müxbir üzvü, professor Bəxtiyar Əliyevin “İqlim dəyişiklikləri qaçqınları və məcburi köçkünləri” mövzusunda məqaləsini sizə təqdim edirik.
AMEA-nın müxbir üzvü, professor Bəxtiyar Əliyevin “İqlim dəyişiklikləri qaçqınları və məcburi köçkünləri” mövzusunda məqaləsini sizə təqdim edirik. İqlim dəyişiklikləri insanların öz doğma yerlərini tərk etmələrinə, başqa ölkələrə və mədəni mühitə üz tutmağa məcbur edir. Bu proses heç də ağrısız ötüşmür və şəxsiyyətin özünü yenidən dərkinə və kimliyini qoruyub saxlamaqla yeni mədəni mühitə uyğunlaşmasını tələb edir. […]
Azərbaycanlı psixoloqların məqaləsi beynəlxalq indeksli jurnalda çap olunub
Psixologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutunun sədri, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Elnur Rüstəmov və institutun elmi-tədqiqat qrupunun üzvləri Ülkər Zalova-Nuriyeva, Mələk Allahverdiyeva, Təhmasib Abbasov, Gülay Məmmədzadə və Narınc Rüstəmovanın həmmüəlifi olduqları “Akademik effektivlik, akademik prokrastinasiya və rifah: geniş Azərbaycan nümunəsi ilə vasitəçilik modeli” (Academic self-efficacy, academic procrastination, and well-being: a mediation model with large sample of Azerbaijan) adlı […]
QEYRİ-TARAZLIQ PSİXOLOGİYASI KONTEKSTİNDƏ İNSEST PROBLEMİ
Açar sözlər: qeyri-tarazlıq psixologiyası, insest, zorakılıq, seksuallıq İnsest hadisəsi bəşəriyyətin bütün tarixi boyu olmuşdur desək yanılmarıq. Sadəcə üzərinə tabu qoyularaq müəyyən müddət bu mövzu gizli qalmışdır. Müasir günümüzdə insest üzərindəki gizlilik pərdəsi qalxmışdır. Belə mövzuya müraciət etməyimizin əsas motivlərindən biri də məhz problemin geniş vüsət alması və tədqiqatçıların araşdırma predmetinə çevrilməsidir. Problemlə mübarizə apara bilmək […]
İmposter sindromu
İmposter sindromu ilk dəfə 1970-ci illərdə psixoloq Suzanne Imes və Pauline Rose Clance tərəfindən kəşf edildi. Imposter sindromu şəxslərin iş həyatına dərindən təsir edə bilən psixoloji sindromdur. Bu sindroma sahib olan insanlar iş və ya təhsil həyatlarında həddindən artıq yüksək mövqeyə gəlib çıxsalar və böyük uğurlar əldə etsələr də, bu uğurun səbəbini öz çalışqanlıqları, bacarıqları […]
Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan insanların özlərinə və ətrafa münasibətləri
Açar sözlər: şəxsiyyət, davranış, münasibət Ключевые слова: личность, поведение, отношение Keywords: personality, behavior, attitude Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan insanların əsas diqqətə çarpan xüsusiyyətləri utancaqlıq, soyuqqanlılıqdır. Davranışlarında hərəkətsizlik və ətrafa qarşı marağın olmaması aydın nəzərə çarpır. Danışıqları sakit və monotondur. Nə davranışlarında nə də danışıqlarında təbii olmurlar. Kollektivə qarşı soyuqqanlı olurlar və tək başına olmağa üstünlük […]
Nizami Gəncəvi irsinin kredosu: dünya, insan, zaman
Açar sözlər: xəzinə, dünya, təsir, örnək, davamçı, tamlıq Keywords: treasury, world, impact, sample, successor, usefulness Nizami dünya şairidir. Onun fəlsəfi ictimai, bədii fikirləri “Xəmsə”nin bütün varlığındadır. Ölkəmizdə 2021-ci ilin “Nizami Gəncəvi İli” elan edilməsi isə Prezident cənab İlham Əliyevin Azərbaycanın zəngin ədəbi irsi və mədəniyyətinin qorunub saxlanması, gələcək nəsillərə çatdırılması yüksək qayğının təzahürü olmaqla bu […]
Təbii fəlakətlər travmatik böhran faktoru kimi və onların yaratdığı psixoloji problemlər
Böhran-insanın öz daxili aləmi və ətraf mühitə narazılığından doğan uzunmüddətli ruhi vəziyyətidir və o insan üçün ən fundamental, həyat üçün əhmiyyətli olan dəyərlərə və təlabatlar sferasına təsir edir, güclü emosional həyəcanla müşayiət olunur və insanın daxili həyatında dominantlıq edir. Psixoloji böhran hallarından biri travmatik böhranlardır. Travmatik böhranlar – gözlənilmədən şəxsin hazır olmadığı şəraitdə baş verən, […]
Təfəkkürün tənqidiliyi ilə bağlı professor Ə.S.Bayramovun tədqiqatlarının təhlili və onun psixoloji fikir tarixində yeri
Psixologiya tarixində təfəkkür problemi, o cümlədən ağlın keyfiyyətləri önəmli problem kimi XX əsrdən etibarən eksperimental üsulla araşdırılmağa başlanılmışdır. Bu problemin dünya psixologiyasında ilk səhifələri A.Bine, E.Klapared, V.Stern tərəfindən yazılmışdır. Özünün dördüncü inkişaf mərhələsini yaşayan Azərbaycan psixoloji fikir tarixi 60-cı illərin sonunda Ə.S.Bayramovun eksperimentləri vasitəsilə dünya psixoloqlarının diqqət mərkəzində olan bir məsələni əqli keyfiyyətlərin inkişafı problemini […]
Müxtəlif kateqoriyadan olan məhbusların şəxsiyyətinin psixoloji xüsusiyyətləri
Penitensiar psixoloqların gündəlik fəaliyyətində ayrı-ayrı kateqoriyadan olan məhbusların tipik reaksiya formalarını, uyğunlaşma mexanizmlərini və mühitdə sosial qarşılıqlı təsirinin xarakterini əks etdirən fərdi xüsusiyyətləri haqqında informasiyanın nəzərə alınması mühüm rol oynayır. Həmin informasiya məhbusların davranış variantlarını proqnozlaşdırmaq, onlara nəzarət etmək, eləcə də onlara müvafiq islahedici təsir vasitələrini seçməyə imkan verir. Bu baxımdan hər kateqoriyadan olan məhbuslarının […]
İstedadlı uşaqların yaradıcılıq potensialının inkişafının psixo-pedaqoji məsələləri
Xüsusi istedada malik uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq potensialının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı (2006-2010-cu illər)” Dövlət Proqramı çərçivəsində Təhsil Nazirinin 13.03.2007 tarixli 207 saylı əmrinə əsasən “İstedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılması, onlarla spesifik iş formalarının müəyyənləşdirilməsi istiqamətində tədqiqat nəticələrinin sınaqdan keçirilməsi” üçün müəyyənləşdirilmiş pilot məktəblərdə tədbirlər planlaşdırılmış və həyata keçirilmişdir. Bunun üçün həm də istedadlı uşaqlarla […]
Tələbələrin psixi sağlamlığının bəzi sosial-psixoloji məsələləri
Son illərdə mütəxəssislər təhsilin və səhiyyənin sərhədlərinin kəsişməsində yaranan problemlərə xüsusi diqqət yetirirlər. Gənclərin sağlamlığının möhkəmləndirilməsi, onların hər tərəfli inkişafına və təhlükəsiz təhsil alma şəraitinin təmin olunması, gənc nəslin sosial, şəxsi və mənəvi tənəzzülünün qarşısının alınması ümumi və bir-biri ilə qarşılıqlı surətdə əlaqədar olan problemlər kimi nəzərdən keçirilməyə başlanılib. Bildiyimiz kimi ali məktəblərdə təhsil aldıqları […]
Mədəniyyətlərarası münasibətlərə milli identikliyin təsirinin sosial-psixoloji xüsusiyyətləri
Açar sozlər: mədəniyyət, şəxsiyyət, mədəni müxtəliflik, milli identiklik, etnik identiklik GİRİŞ Müasir dünyada qloballaşmanın meydana çıxardığı yeniliklər bir tərəfdən sərhədlərin tədricən yox olmasını zəruri etdiyi halda, digər tərəfdən milli mədəniyyətlərin qarşılıqlı təsirindən güc alan milli dövlətçiliyin möhkəmlənməsini zəruri edir. XX əsrin sonu – XXI əsrin əvvəllərində dünya düzənində baş verən əhəmiyyətli dəyişikliklər ilk növbədə suveren milli […]
