Köməksizlik vəziyyətinin psixoloji mahiyyəti və diaqnostikası
Zərərçəkmişin vəziyyəti o zaman köməksiz hesab edilə bilər ki, o psixi və fiziki halına görə ona qarşı edilmiş hərəkətlərin xarakter və əhəmiyyətini anlamasın və ya müqəssirə qarşı müqavimət göstərə bilməsin. Köməksizlik vəziyyəti fiziki və psixi faktorların yaratdığı bir çox səbəblərlə şərtlənə bilər. Məhkəmə psixoloji ekspertizasının predmetinə fiziki köməksizlik (fiziki qüsur, hamiləlik və s.) aid deyil. […]
Nevrozun etiologiyasına psixoanalitik yanaşma
Açar sözlər: nevroz, etiologiya, psixoanaliz, panseksualizm, libido Nevrozları əmələ gətirən amilləri nəzərdən keçirərkən, onları başlıca olaraq üç qrupa bölmək mümkündür. Klinik qanunauyğunluqlarla heç də həmişə uzlaşmayan bu bölgü daha çox nəzəri mülahizələrdən ibarətdir: 1) Əsasını irsi meyllik təşkil edən konstitusional amillər nəzəriyyəsi. Bu nəzəriyyənin tərəfdarları Fransa alimi V.A.Morelin (1865) irəli sürdüyü degenerasiya haqqında elmi baxışlara […]
Ailə ilə bağlı gənclərin təfəkkür tərzində meydana gələn dəyişikliklər
İran İslam Respublikasında son bir neçə il ərzində ailənin formalaşmasında, quruluşunda və fəaliyyətində bir çox mühüm dəyişikliklər əmələ gəlmişdir. Bu dəyişikliklər cavanların xüsusiyyətinə, tərbiyə olunmasına və şəxsiyyətinin formalaşmasına, onların valideynləri ilə ailənin başqa üzvləri arasında əlaqələrinə çox böyük təsir göstərir. Evlənmə də və ailənin formalaşmasında ənənəvi amillər təbii meyillərdən, cütlüyə ehtiyacdan, uşaqların doğulmasından, tərbiyə edilməsindən, […]
Şəxsiyyətin siyasi proseslərə təsirinin sosial-psixoloji məsələləri
Şəxsiyyətin siyasi proseslərə təsirinin sosial-psixoloji məsələlərini aydnlaşdırmaq üçün şəxsiyyət və siyasət məsələlərini tədqiq etmək lazımdır. Hər hansı siyasi hadisənin inkişaf dinamikasında şəxsiyyətin rolunun müəyyən edilməsi əslində siyasi hadisənin özü ilə bərabər şəxsiyyətin təbii imkanlarının da qiymətləndirilməsini tələb edir. Tadqiqatçı alim Fredi Qrinstayn şəxsiyyət və siyasət məsələlərini tədqiq edərək yazır: “Şəxsiyyət və siyasətin qarşılıqlı təsir məsələsinin […]
Valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların sosial-psixoloji portreti
Uşaqlıq insan həyatının ən gözəl və qayğısız dövrüdür. Uşaq sanki bütün həyat problemlərindən, qayğılardan uzaq, yalnız sevinmək və sevilmək üçün yaşayır. Hər bir adam, adətən, həmin dövrü böyük məmnuniyyətlik hissi ilə xatırlayır, həmin dövrə qayıtmaq istəyir. Uşaqlıq yaşantılarının əsasında insan şəxsiyyəti formalaşır və bu yaşantıların xatirəsini insan bütün ömrü boyu qəlbində canlandırır.Bəs görəsən, uşaq evlərində, […]
Yaradıcılıq və qabiliyyətlərin psixoloji problemləri
İnsanların bacarıq və digər şəxsi özəlliklər baxımından fərqli olduqları və hətta bu fərqin ölçülə bilməyi ta qədimdən insanların diqqətini cəlb etmişdir. Lakin intellekt və bacarıq haqqında elmi araşdırma XX əsrin əvvəllərindən başlanmışdır. Psixoloqların diqqətini cəlb edən “yaradıcılıq” məhfumu “intellekt” məfhumu ilə əlaqədardır. Buna görə də yaradıcılıq anlayışını daha yaxşı və daha düzgün dərk etmək üçün […]
Gənclik yaşının psixoloji xüsusiyyətləri və onlarda milli özünüdərkin təşəkkülü haqqında
Məlumdur ki, insan ömrü müxtəlif yaş mərhələlərindən keçir və hər yaş dövrünün özünün məxsusi xüsusiyyətləri vardır.Həmin xüsusiyyətlər içərisində fizioloji və psixoloji xüsusiyyətlər önəmli yer tutur. Lakin nəzərdən qaçırmaq olmaz ki, həmin xüsusiyyətlərin özləri də müxtəlif amillərin təsiri ilə hər yaş mərhələsində özünə məxsus tərzdə formalaşır.Burada bioloji amillərlə yanaşı, sosial və psixoloji amillər də mühüm rol […]
Psixoloji tədqiqatlarda mədəniyyət anlayışının təhlili
Mədəniyyət fenomeni konkret tarixi inkişaf kəsb edən mənəvi sərvətlər sistemi, cəmiyyətin mənəvi potensialı, insanların yaradıcılıq prosesi və insanlar arasında müəyyən münasibətlərin ifadəsi kimi təqdim edilir. Mədəniyyət fenomeninin məzmuna nəzər saldıqda onun strukturunda psixoloji komponentlərin üstünlük təşkil etdiyi şübhə doğurmur. Mədəniyyətin öyrənilməsinə həsr olunmuş müxtəlif yönümlü tədqiqatlarda mədəniyyət fəlsəfi, sosioloji və kulturoloji istiqamətdə təhlil edilmiş və […]
İstedadlı uşaqlar üçün differensiallaşmış təlim
İstedadlı usaqların təlimi ayrı-ayrı fənlər üzrə fərdi təlim planının tətbiqi , başqa sözlə , təlimin fərdiləşdirilməsi və istedadın növünə görə uşaq qruplarının seçilməsi yəni təlimin differensasiyası əsasında təşkil edilə bilər. Fərdi təlim planı bir fənn əhatə edərsə bu şagirdin digər sahələrdəki qabiliyyətlərinin inkişafına mane ola bilar. Təim zamanı istedadlı şagirdin yaşıdlarından tam təcrid olunmasına yol […]
Yeniyetmələrin şəxsiyyətinə psixoanalitik yanaşmalar
Yeniyetməlik insanın yaş dövrləri arasında daha çox diqqəti cəlb edən, ziddiyyətli mərhələ hesab olunur. Bu ziddiyyətlər onların şəxsiyyət xüsusiyyətlərində də bu və ya digər formada özünü göstərir. Cinsi yetişkənliklə əlaqələndirilən ziddiyyətlər onların sosiallaşmasına təsir göstərən mədəni mühitlə də əlaqə lidir və bu səbəbdən etnopsixoloji xüsusiyyətlər kəsb edir. Yeniyetməlik dövründəki psixososial parametrlər müxtəlif sahələrdə, daha çox […]
Özünə zərər vermə davranışı ilə bağlı psixoloji faktorların öyrənilməsi
Özünə zərər vermə davranışı ilə bağlı psixoloji faktorların öyrənilməsi
Nevrozun etiologiyasına psixoanalitik yanaşma
Açar sözlər: nevroz, etiologiya, psixoanaliz, panseksualizm, libido Nevrozları əmələ gətirən amilləri nəzərdən keçirərkən, onları başlıca olaraq üç qrupa bölmək mümkündür. Klinik qanunauyğunluqlarla heç də həmişə uzlaşmayan bu bölgü daha çox nəzəri mülahizələrdən ibarətdir: 1) Əsasını irsi meyllik təşkil edən konstitusional amillər nəzəriyyəsi. Bu nəzəriyyənin tərəfdarları Fransa alimi V.A.Morelin (1865) irəli sürdüyü degenerasiya haqqında elmi baxışlara […]
